Bartonella henselae is een bacterie die in de rode bloedcellen van katten kan voorkomen. Het veroorzaakt wereldwijd kattenkrabziekte bij de mens. Uit onderzoek is gebleken dat 4 tot 80% van alle huiskatten over antistoffen tegen deze bacterie beschikt. Dat betekent dus dat ze ooit in hun leven ermee geïnfecteerd zijn geweest. Bij ongeveer 15 tot 55% van de onderzochte katten was sprake van een actieve infectie en kwam de bacterie in het bloed voor.
Het zijn vooral vlooien die als vector kunnen optreden en de bacterie van een besmette kat naar een andere kat kan overdragen. Hoe dat precies gebeurt is nog niet bekend. De infectie zou ook mogelijk kunnen zijn via besmette vlooienpoepjes aangezien de bacterie hierin tot 9 dagen kan overleven. Infectie met Bartonella zou bij katten dus kunnen gebeuren wanneer deze tijdens het likken van de vacht een besmette vlo of besmette vlooienpoepjes oplikt. Infecties worden vooral gezien bij jonge katten jonger dan 1 of 2 jaar die vlooien hebben of hebben gehad.
Katten met een goede afweer worden meestal zelf niet ziek van een infectie. Ze kunnen de bacterie wel maanden tot jarenlang bij zich dragen en na een krab of beet op mensen overdragen. Een besmetting is bij de kat meestal moeilijk vast te stellen. Ook een behandeling met antibiotica kan de infectie bij de kat niet altijd volledig bestrijden.
Kattenkrabziekte
De symptomen van een infectie met Bartonella bij de mens wordt kattenkrabziekte genoemd. Op de plaats van de krab of beet kan een bultje verschijnen die in de loop van een aantal weken zich ontwikkelt tot blaasje en korst. Ook kunnen plaatselijke lymfeknopen opzwellen en kan er sprake van algemeen ziek zijn, zoals koorts en hoofdpijn. Dit gaat meestal vanzelf over en behandeling is meestal niet nodig. Bij mensen met een verminderde afweer kan een infectie met Bartonella wel ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid doordat interne organen geïnfecteerd kunnen raken.
Mensen met een verminderde afweer nemen daarom het beste alleen een nieuwe kat in huis die ouder is dan een jaar, vrij is van vlooien en indien mogelijk ook negatief getest is op Bartonella. Ook worden katten in huishoudens waarin iemand een verminderde afweer heeft het beste alleen binnenshuis gehouden. Kattenkrabben en beten moeten daarnaast bij deze mensen direct worden schoongespoeld en gedesinfecteerd.
Hoe zit het met honden?
Ook honden kunnen drager zijn van Bartonella. Verschillende soorten zijn bij de hond in verband gebracht met ontstekingen aan hart en lever, maar ook met neusverkoudheid.
Vlooienpreventie
Alhoewel in de meeste gevallen katten en mensen niet ziek worden is het toch nuttig om infecties met Bartonella bij katten zoveel mogelijk te voorkomen, omdat een infectie bij mensen en katten met een verminderde afweer toch ernstige gevolgen kan hebben.
Door te voorkomen dat katten met vlooien besmet raken is de overdracht van Bartonella henselae van de ene naar de andere kat zoveel mogelijk te voorkomen. Een goede vlooienpreventie bij katten is omwille van preventie van infectie door Bartonella bij mens en dier dus zeker nuttig.
Op de website van ESCCAP Benelux is meer informatie hierover te vinden in de richtlijnen over vectorgebonden ziektes.