Ziekte van Lyme


De ziekte van Lyme is een infectieziekte die via teken wordt overgedragen op de hond. Het dankt zijn naam aan het stadje Old Lyme in de Verenigde Staten, in de buurt van New York. Daar heerste in 1975 een epidemie van gewrichtsontsteking bij kinderen.  In Europa was de ziekte sinds 1909 al bekend als erythema chronicum migrans.

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie dankt zijn naam enerzijds aan de Franse bacterioloog Amédé Borrel (1867-1937) en anderzijds aan Willy Burgdorfer (Zwitserland, 1925 – 2014). Het is deze Willy Burgdorfer die als eerst deze bacteriesoort in 1982 wist te verbinden met de ziekte in Old Lyme.

Honden die in het bos komen lopen meer kans op een tekenbeet en hebben dus meer risico op de ziekte van Lyme.
Honden die in het bos komen lopen meer kans op een tekenbeet en hebben dus meer risico op de ziekte van Lyme.

Kleine knaagdieren (vnl. bosmuizen) en vogels treden als reservoir van de kiem op. Een teek raakt met de Borrelia bacterie besmet door een bloedmaal bij deze kleine knaagdieren en vogels te nemen. Wanneer de teek vervolgens een bloedmaal bij een ander dier neemt, dan kan de besmette teek de Borrelia bacterie via het speeksel op het dier overdragen. Zo raakt dit dier besmet.

Ongeveer 13% van alle teken is besmet, volgens lymenet.nl zou dit percentage op 23,6% liggen. Er bestaan overigens hele goedkope sneltesten waarmee gecontroleerd kan worden of een teek drager is.

Symptomen

De ziekte is meestal symptoomloos. Slechts 5 tot 10% van de honden vertoont na besmetting klinische symptomen. Dat wordt vooral door de immuunrespons van de hond zelf aangericht en niet door de kiem zelf.

In een vroeg stadium kan een met Lyme geïnfecteerde hond algemeen ziek worden met klachten als koorts en verminderde eetlust. De lymfeknopen kunnen opgezwollen raken. De meest bekende klacht die geassocieerd wordt met de ziekte van Lyme is kreupelheid. Na infectie met Lyme kunnen door ontstekingsmediatoren de gewrichten ontstoken raken. Typisch daarbij is dat de mankheid niet bij hetzelfde gewricht of poot blijft en dat kreupelheid soms wel en dan weer niet aanwezig is.

Soms kan er een meningitisvorm ontstaan. Hierbij ontstaat plotse hevige pijn waardoor de hond zijn hoofd en nek niet meer wil bewegen. Ook zenuwen kunnen ontstoken raken waardoor kaak- en keelspieren verlamd kunnen raken. Slechts zelden kunnen agressie en gedragsveranderingen ontstaan. In zeldzame gevallen, dat is in zo’n 1 tot 2% van de gevallen, kunnen nieren aangetast raken met eiwitverlies via de urine en verminderde nierfunctie als gevolg. Minder vaak voorkomend is ook een ontsteking van het hart. Een rode vlek op de huid rond de tekenbeet, ook wel erythema migrans genoemd en die bij mensen met Lyme heel bekend is, wordt bij honden na infectie met Lyme uiterst zeldzaam gezien.

Moeten we ons zorgen maken over Lyme bij de hond?

Zoals je zojuist hebt kunnen lezen ontwikkelen relatief weinig honden na infectie met Lyme klinische klachten. Het vervelende is echter dat bij honden die na infectie wel klachten ontwikkelen het stellen van de diagnose niet gemakkelijk is. Het aantonen van antistoffen tegen de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt kan wel duidelijk maken dat de hond ooit geïnfecteerd is geweest. Verder kan het uitsluitend van andere oorzaken en een diagnostische therapie nodig zijn. Ook behandeling is niet gemakkelijk. Het heeft eigenlijk alleen zin wanneer er klachten zijn en zo vroeg mogelijk met een relatief lange antibioticatherapie gestart wordt. Afhankelijk van het aangetaste orgaan kan daarnaast ondersteunende therapie nodig zijn.

Hoe is de ziekte van Lyme bij je hond te voorkomen?

Vooral door een goede tekenpreventie toe te passen. Dat kan door je hond in het tekenseizoen dagelijks te controleren en aangehechte teken bij je hond binnen 24 tot 48 uur te verwijderen of door een preventief tekendodend product te gebruiken. Meer informatie hierover lees je bij tekenpreventie.

De tuin teekonvriendelijk houden door grassen kort te houden vermindert het aantal teken in de omgeving. Het bestrijden van knaagdieren helpt ook. Knaagdieren zijn immers een reservoir voor de Lyme bacterie en een infectiebron voor teken.

Verder is het ook mogelijk om je hond tegen de ziekte van Lyme te vaccineren. Over het nut daarvan bestaat discussie.

Loop ik zelf gevaar als mijn hond de ziekte van Lyme heeft?

Nee. Mensen kunnen niet via hun eigen hond besmet raken met de ziekte van Lyme. Infectie kan alleen via een beet van een besmette teek.

Het kan trouwens wel interessant zijn om te laten onderzoeken of je hond antistoffen tegen de Lyme bacterie heeft. Dat wijst namelijk erop dat je hond wel ooit geïnfecteerd is geweest en kan erop wijzen dat er besmette teken in jouw buurt zijn. Dat kan dus ook iets zeggen over het risico voor jezelf op een infectie met de ziekte van Lyme. Een hond heeft, in vergelijking met de mens, echter wel 6 keer meer kans om door een besmette teek met Lyme besmet te raken.

Bezoek de website van ESCCAP Benelux voor meer informatie en richtlijnen voor preventie van door teken overdraagbare aandoeningen zoals de ziekte van Lyme.